IBTC 2022: meer over de keynotes 

Met negen keynotes, aangevuld door zeven roundtables, presenteerde de International Bicycle Tourism Conference (IBTC) weer een compleet inhoudelijk programma. Waar die keynotes precies over gingen? Hieronder lees je een samenvatting met de belangrijkste punten. 

 

Champ Bouwman
Utrecht marketing

Utrecht. A reason to cycle 

Projectmanager Champ Bouwman van Utrecht Marketing nam de IBTC-deelnemers mee in een inspiratiesessie over Utrecht. De stad in het centrum van Nederland staat voor een groot deel in het teken van de fiets. Elke dag pakken maar liefst 100.000 Utrechters de tweewieler om boodschappen te doen, naar het werk of school te gaan of gewoon voor recreatie. De fiets is daarmee het meest gebruikte vervoermiddel binnen de bebouwde kom. Je bent er in de stad sneller mee op je bestemming dan met de auto of openbaar vervoer. 



Het is dan ook niet verwonderlijk dat Utrecht het drukste fietspad van Nederland heeft en ook de grootste fietsparkeergarage ter wereld, met 12.500 plekken. Opmerkelijk zijn de fietsparkeerroutes door de stad, waarbij je op borden ziet hoeveel fietsplekken nog beschikbaar zijn. Ook de twee prachtige fiets-wandelbruggen en de fietsstraten, waar de fietser domineert en de automobilist te gast is, trekken de aandacht. 

In augustus 2022 is Utrecht een van de start- en finishplaatsen van de Vuelta, de Ronde van Spanje. Als enige stad ter wereld is ze dan gastvrouw geweest van de drie grote rondes: Tour de France, Giro d’Italia en straks dus ook de Vuelta. Deze laatste ronde vormt de aanleiding om het concept van‘Utrecht Fietsstad’ verder uit te bouwen. Utrecht nodigt toeristen de komende jaren graag uit om per fiets de stad te verkennen onder het motto ‘experience Utrecht like a local’. 

 

Johan Vanswijgenhoven
Toerisme Vlaanderen

9 icoonfietsroutes

Een nieuw kader om Vlaanderen als fietsvakantiebestemming te promoten

Vlaanderen staat al internationaal bekend als ‘home of cycling’ voor de sportieve fietser dankzij de iconische Vlaamse wielerwedstrijden. Met het nieuwe icoonfietsroute-project wil Vlaanderen ook die status bereiken, maar dan richting een andere doelgroep: de vakantiefietser. Ze speelt daarmee in op de stijgende populariteit van duurzaam toerisme en wil in deze internationale groeimarkt de boot niet missen. 

In amper een jaar tijd werden 9 icoonfietsroutes gerealiseerd over de bestaande knooppuntennetwerken. Samen zijn deze icoonroutes 2.500 km lang. Ze laten vakantiefietsers uit binnen- en buitenland het beste van de deelstaat ontdekken via de thematische routes Kunststedenroute, Schelderoute, Maasroute, Groene Gordelroute, Kustroute, Frontroute 14-18, Heuvelroute, Kempenroute en Vlaanderenroute. Deze hebben een eigen bewegwijzering en zijn onderling met elkaar verbonden. 

Voor de partners in het project, de vijf provinciale toeristische organisaties en Toerisme Vlaanderen, is de realisatie van de icoonfietsroutes zeker geen eindpunt. Tot 2025 is in totaal 1 miljoen euro beschikbaar voor de marketing en verdere product- en businessontwikkeling. 
 
 

Minister François Bausch en minister Lex Delles
Regering Groothertogdom Luxemburg

Luxemburg – wat er nodig is om een succesvol fietsland te zijn

Het Groothertogdom Luxemburg heeft grote plannen op fietsgebied. “Luxemburg is nog geen fietsnatie, maar we zijn wel op weg daarnaartoe”, zei de Luxemburgse minister van Mobiliteit en Openbare Werken François Bausch in een gecomineerde keynote met minister van Toerisme Lex Delles. Tijdens de presentatie schetsten zij de hoofdlijnen het Luxemburgse fietsbeleid, dat het land nationaal en internationaal als een topfietsbestemming op de kaart moet zetten.

Het nationale fietpadennetwerk, de Pistes Cyclables (PC’s), wordt volgens planning uitgebreid van 650 naar 1102 km. Tussen Luxemburg-Stad en Esch/Alzette komt een fietssnelweg, alsook tussen Esch/Alzette en Belval. Het fietsnetwerk krijgt verder een aansluiting op het traject van de Vennbahn, de populaire fietsroute van Aken (D) naar Troisvierges (Lux).

Het land heeft inmiddels ook een bett+bike-label voor fietsvriendelijke accommodaties en de bagagetransportdienst MoveWeCarry.lu. Fietsers en wandelaars kunnen zo tegen een zeer laag tarief hun bagage laten doorsturen. En dan is er nog het fietsfestival Vëlosummer in augustus, waar in 2021 zo’n 20.000 Luxemburgers aan deelnamen. Via 12 routes konden zij per tweewieler hun land verkennen. Al die plannen en initiatieven wijzen op forse investeringen van de Luxemburgse overheden om de fietsmobiliteit en het fietstoerisme te stimuleren (foto ©FatPigeon).
  

Herbert Tiemens
Gemeente Utrecht

Een langzame zoektocht naar de snelle fietsontwikkelingen in Europese steden

Covid maakt ruimte voor fietsers en wandelaars, ontdekte Herbert Tiemens op zijn fietstocht van Utrecht naar de conferentie Velo-city in Lissabon. Vanwege de lockdowns gingen meer mensen fietsen en wandelen. Dit leidde ook tot veranderingen in de infrastructuur. In tal van steden zag hij tijdelijke fietspaden, die nu vaak een permanent karakter krijgen, en afgesloten straten om wandelaars de ruimte te bieden. 
 

In onder meer Hoogstraten (B) en Montpellier (FR) merkte hij de schoolstraten op, die tijdelijk of permanent afgesloten kunnen worden voor autoverkeer. Hij verbaasde zich over de tijdelijke parkeerplaatsen voor cargobikes, een fenomeen dat in Utrecht onbekend is. En in Parijs ontdekte hij een nieuw fietsroutenetwerk, dat het metronetwerk volgde. Dit om de inwoners te faciliteren die vanwege covid de metro liever links lieten liggen. 

Plaatselijke groepen fietsers die van zich laten horen en tot actie bereid zijn, kunnen zeker veranderingen in het beleid afdwingen, merkte hij in Montpellier. De burgemeester van die stad gaf aan geen noodzaak te zien voor het aanleggen van fietspaden, ‘omdat er hier maar twee mensen fietsen’. Vervolgens trokken 1.500 fietsers naar het plein voor het gemeentehuis en scandeerden: ‘Je suis un de deux’. Uiteindelijk ging de burgemeester overstag en gaf hij de aanzet voor de aanleg van 40 tot 50 km aan tijdelijke ‘covid-fietspaden’, die nu een permanent karakter krijgen. 
 

Marco Berends
Danish Cycle Tourism

Van routes naar netwerken

Methoden en ontwerp van het toekomstige geïntegreerde fiets-/wandelnetwerk in Denemarken

In Denemarken staat een omvangrijk project in de steigers: de uitrol van een landelijk routenetwerk voor fietsers, wandelaars en andere outdoorrecreanten. Het land maakt daarmee de sprong van routes naar netwerken, waarbij de gebruiker naar wens zelf zijn tocht kan uitstippelen. In vier landelijke regio’s loopt momenteel een routepilot. De opgedane inzichten moeten leiden tot een kwalitatief hoogstand en toekomstbestendig netwerk en een methodiek die landelijk toegepast kan worden. 

Hoewel de resultaten van de pilot nog niet bekend zijn, gaf Marco Berends het IBTC-publiek alvast een update. Zo blijkt dat natuur, comfort, veiligheid en goede bewegwijzering belangrijke punten zijn voor routegebruikers. Volgens Berends moet het ontwerp van de bewegwijzering meteen bij de start van het project worden bedacht, en niet als laatste aandachtspunt. Ook kan, aldus Berends, de beleving van een netwerk nooit beter zijn dan de kwaliteit van de infrastructuur.

Het project leidde ook tot een persoonlijk inzicht bij Berends. “Het gaat niet zozeer om het toevoegen van knooppunten in heel Denemarken, maar om het onderkennen van recreatief interessante fietstrajecten, die aan een netwerk toegevoegd moeten worden. Pas daarna komt de plaatsing van de knooppunten aan de orde.”

 

Taneli Roininen, Kristiina Vaano
Finnish Center for Cycle Tourism

De ontwikkeling van bikepackingroutes in Finland

Finland speelt in op de trend van bikepacking, ofwel het maken van avontuurlijke, meerdaagse offroad-fietstochten door de natuur. Hierbij wordt de bagage doorgaans aan het frame, zadel en stuur gebonden. Het land lijkt wel geschapen voor deze vorm van fietstoerisme. Er zijn natuur en wildernis in overvloed, 100.000 km aan gravelwegen, een uitgebreid netwerk aan onverharde paden en met name in Lapland een goed ontwikkelde toeristenindustrie. 

Inmiddels is al een eerste trailsysteem van in totaal 1.100 km gerealiseerd in het zuiden van het land: South by Cycle. De opstapplaatsen zijn makkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer en de navigatie verloopt 100% digitaal. In 2023 komt een tweede bikepackingproject gereed: de Arctic Bikepacking Trail Projects. Het gaat hierbij om ruim 3.000 km aan bikepacking trails door de ruige natuur van Lapland. 

Taneli Roininen is een van de drijvende krachten achter de gloednieuwe bikepacking trails in Finland. Hij maakte ooit een vier jaar durende fietstocht over drie continenten en merkte dat het bikepacken in de natuur beter bij hem past dan het traditionele ‘asfaltfietsen’ met fietstassen. Hij wist de overheden te overtuigen dat het ook in economisch opzicht waardevol is om in bikepacking trails te investeren. Het aantal bikepackers groeit en uit diverse onderzoeken blijkt dat fietsers onderweg meer besteden dan andere toeristen. 

Pascal Brackman
RouteYou

Het promoten van toerisme via recreatieve routes op digitale platformen

Pascal Brackman dook in zijn keynote dieper in de wereld van routeplatformen als RouteYou, Strava, Route.nl en andere diensten. Deze publiceren vrij verkrijgbare content – routes, visuals en achtergrondinformatie – waar de gebruiker dus niet voor hoeft te betalen. Dit is een dramatische wijziging ten opzichte van de situatie van 15 jaar geleden, toen de gebruiker nog vaak geld moet neertellen voor producten als routekaarten en andere content. 

Het directe verdienmodel voor toeristische diensten is door deze ontwikkeling veranderd in een indirect verdienmodel. De gratis verkrijgbare routes brengen de gebruikers bijvoorbeeld naar horeca of accommodaties in een toeristische regio, die daar weer aan verdienen. Het voordeel van de routeplatformen bij de promotie van de routes ligt voor de hand: ze bereiken een groot publiek en zorgen daardoor voor belangrijke aanvullende promotie. 

Volgens Brackman zijn fietsroutes zeer geschikt om het toerisme beter over een regio te spreiden en in te spelen op de trend van duurzaam toerisme. Ze hebben een grote capaciteit en kunnen dus veel toeristen ‘verwerken’ zonder dat er ergens lange wachtrijen of files ontstaan. Ook zijn ze snel en goedkoop uit te zetten en makkelijk te wijzigen. Via ‘sticky memes’, visuals of verhalen die ‘blijven hangen’ in de hersens van de consument, kunnen routes effectief bij de consument onder de aandacht worden gebracht. In elke regio zijn wel enkele ‘sticky memes’ te vinden, die relatief makkelijk aan een fietsroute kunnen worden gekoppeld. 

Een volgende stap in de promotie van routes, is dat deze op alle relevante routeplatformen worden gepubliceerd. RouteYou heeft in samenwerking met NodeMapp de zogenoemde RouteSynchronizer ontwikkeld, waarbij dit mogelijk is zonder dat je de content telkens opnieuw voor elk platform hoeft in te voeren.
 

Ed Lancaster
European Cyclists' Federation (ECF)

Fietsers houden van treinen

Uitdagingen en kansen voor het combineren van fiets en trein in Europa 

Fietsers en treinen hebben al jaren een moeilijk huwelijk. Fietsers houden zeker van treinen, maar bij sommige spoorwegmaatschappijen is die liefde niet wederkerig. Juli 2021 publiceerde de ECF het rapport ‘Cyclists love trains: An analysis of the bicycle friendliness of European railway operators'. Daarin zijn 69 spoorwegmaatschappijen beoordeeld op zes indicatoren: fietsplekken, fietsverhuur, fietsticketprijzen, ticket-verkoopkanalen, meertaligheid van de website en functionaliteit van de website. 

Een flink aantal maatschappijen deed helemaal niets of weinig aan het fietsvervoer: 22% accepteerde helemaal geen fietsen en 17% scoorde slechts 2 punten in dit onderzoek. Toch zag ECF EuroVelo-directeur Ed Lancaster lichtpunten. In Frankrijk is de richtlijn ingevoerd dat een trein minimaal 8 fietsplekken behoort te hebben, en 6-8 fietsplekken in TGV-M-treinen. Ook de strategie van de Belgische spoorwegmaatschappijen is fietsvriendelijker geworden: er komen zeker 8 fietsplekken in alle nieuwe of refurbished treinen. 

Lancaster merkt dat de houding van de spoorwegmaatschappijen begint te veranderen. Ze staan positiever tegenover fietsvervoer in de trein en zijn gevoeliger voor de eisen van de fietslobby. Hij deed een oproep aan de fietsers: “Neem je fiets mee in de trein en laat zo merken dat deze behoefte echt bestaat. Dat zal de maatschappijen stimuleren om meer fietsvriendelijke maatregelen te nemen”. 
 

Minister José Luis Soro Domingo
Regering Aragón, Spanje

De Aragonese fietsstrategie, op weg naar duurzame ontwikkeling

De regering van Aragón creëerde de Aragonese Fietsstrategie, een uitgebreid plan om over een periode van 7 jaar het fietsgebruik te promoten en dit ook in zetten voor de economische ontwikkeling van ontvolkte regio’s. De lijst van plannen en voorgestelde maatregelen omvat maar liefst 25 strategieën en 114 actiepunten. Volksgezondheid, werkgelegenheid, economische ontwikkeling, innovatie, toerisme, sport, educatie: op al die terreinen moet deze Strategie een rol gaan spelen. Het project heeft een budget van in totaal 15 miljoen euro. 

Minister van Territoriale Structurering, Mobiliteit en Volkshuisvesting Soro zoomde vooral in op twee concrete projecten. Er komt een fietsverbinding tussen de Val de Zafán en Ojos Negros, de twee vias verdes (‘groene wegen’, vaak paden over voormalige spoorlijnen) die Aragón doorkruisen. De verbindingsroute omvat 160 km en heeft een aansluiting richting de EuroVelo 8. 

Een tweede project is een cirkelvormige, toeristische route aan weerszijden van de Franse en Spaanse Pyreneeën. Deze heeft een aansluiting op het Franse Toulouse en het Spaanse Zaragosa. Het plan is dat dit ‘Rondje Pyreneeën’ ook wordt opgenomen in een nieuwe EuroVelo-route van Toulouse naar Huesca, Zaragosa en verder door naar Lissabon.